SA SÚT TRÍ TUỆ
I. Đại cương
• Sa sút trí tuệ
(SSTT) là trạng thái suy giảm nhận thức (SGNH) xảy ra ở những người mà trí giác
vẫn bình thường.
• SGNH có tính chất nặng dần, không thể đảo ngược.
• Biểu hiện: Suy
giảm trí nhớ, RL nhận thức, RL ngôn ngữ, RL Hành vi.
• Tỷ lệ: < 65 tuổi: 1% > 85 tuổi: 30 – 50%
• Có nhiều nguyên
nhân, nhiều bệnh gây nên
II. Nguyên nhân
• SSTT của bệnh thoái hóa
• SSTT của bệnh mạch
máu não
• SSTT do nhiễm độc chất
• SSTT do bệnh lây nhiễm
• SSTT do bất thường
cấu trúc não
• SSTT do nguyên nhân khác
III. Đặc điểm lâm sàng
1. Suy giảm trí nhớ
2.
Tiến triển nặng dần, không thể đảo ngược, mất dần các khả năng về nhận thức và
trí tuệ trong vòng 2-10 năm
3.
Cuối cùng: mất hết khả năng sinh hoạt độc lập, trở nên lệ thuộc hoàn toàn vào
người khác và thưởng tử vong do nhiễm trùng, chấn thương.
IV. Ba giai đoạn của sa sút trí tuệ
1. Giai đoạn sớm
• Giảm trí nhớ gần
hay trí nhớ ngắn hạn
• Biểu hiện:
-
lặp
đi lặp lại 1 câu hỏi nhiều lần, hoặc 2 câu hỏi cùng một nội dung
-
Hay
đi tìm đồ dùng cá nhân vì quên không biết đã để ở đâu. à Hoang tưởng bị mất cắp.
-
Quên
các từ thường dùng.
-
Sinh
hoạt thường ngày gặp khó khăn
• Thay đổi về nhân
cách, RL cảm xúc, suy giảm khả năng nhận xét và đánh giá.
2. Giai đoạn trung gian
• Những thiếu sót trong sinh hoạt thường ngày: tắm giặt,
mặc quần áo, vệ sinh cá nhân.
• Mất hoàn toàn khả
năng học những thông tin mới.
• Rối loạn định hướng
nặng về không gian và thời gian (bị lạc, khong rõ về thời gian)
• Suy giảm khả
năng nhận xét, phán đoán
• Dễ bị té ngã, gặp
tai nạn.
• XH các hoang tưởng:
bị hại, trộm cắp, xâm nhập
• RL hành vi: kích
động, hung hãn, tấn công,…
3. Giai đoạn muộn, nặng
• Mất hẳn và toàn bộ khả năng sinh hoạt thường ngày
• Mất mọi loại trí
nhớ gần và xa
• Không nhận biết
được vợ chồng, con cái người thân
• Mất khả năng tự
đi lại, nằm liệt giường
• Tăng nguy cơ thiếu
dinh dưỡng
• Viêm phổi, loét
mục, nhiễm trùng tiết niệu, da
IV. Tieâu chuaån chaån ñoaùn sa suùt trí tueä theo ICD-10
-
Suy giaûm trí nhôù ngaén haïn (gaàn) vaø trí nhôù daøi haïn (xa)
- Coù ít nhaát moät trong caùc baát thöôøng sau ñaây:
Suy giaûm tö duy tröøu töôïng
Suy giaûm phaùn ñoaùn, nhaän xeùt
Caùc roái loaïn khaùc cuûa chöùc naêng thaàn kinh cao caáp
Bieán ñoåi nhaân caùch
- Suy giaûm quan heä xaõ hoäi vaø ngheà nghieäp do caùc roái loaïn veà trí nhôù vaø trí tueä
- Khoâng xuaát hieän trong boái caûnh ñang bò saûng
- Coù söï hieän dieän cuûa caùc yeáu toá sau ñaây:
Coù bằng cớ về baát thöôøng thöïc theå ñaõ gaây ra nhöõng suy giaûm veà trí nhôù vaø suy giảm về
chöùc naêng trí tuệ
Caùc suy giaûm veà trí nhôù vaø chöùc naêng trí tuệ khoâng laø heä quaû cuûa moät beänh taàm thaàn khaùc
V.
Phân biệt với trầm cảm ở người già
-
Khôûi phaùt ñoät ngoät, thôøi gian maéc beänh ngaén.
-
Thöôøng coù tieàn söû beänh taâm thaàn töø tröôùc (keå caû côn traàm caûm chöa ñöôïc
chaån ñoaùn)
-
Khí saéc traàm caûm xaûy ra tröôùc suy giaûm trí nhôù.
-
Keøm theo lo aâu, roái loaïn giaác nguû, roái loaïn caûm giaùc ngon mieäng, vaø yù
töôûng töï saùt.
VI. Điều trị
- Các thuốc hạn chế sự tiến triển của
suy giảm trí nhớ:
• galantamine ñöôïc duøng hai lieàu,
moãi ngaøy vôùi lieàu toái ña baèng 24 mg
• donepezil ñöôïc duøng moät lieàu moãi ngaøy,
lieàu toái ña moãi ngaøy baèng 10 mg;
• rivastigmine ñöôïc duøng hai lieàu moãi ngaøy vôùi lieàu toái ña
moãi ngaøy laø 12 mg.
• Memantin 20 mg/ngày
- Trầm cảm: thuoác choáng traàm caûm SSRI
- RL loạn thần: thuoác choáng loaïn thaàn khoâng ñieån hình
như olanzapine, risperidone, quetiapine,
-
caùc benzodiazepin taùc duïng ngaén,
-
vaø caùc thuoác
choáng ñoäng kinh (divalproex, gabapentin).
- Các
thuốc khác: vitamine E, A, D, giloba, sắt, acid folic,….
Hiện nay, tại Khoa Khám bệnh và Khoa Điều trị tổng hợp - Cách Chơi Hiệu Quả Cho Tân Thủ
thường xuyên tiếp nhận khám và điều trị cho các bệnh nhân có biểu hiện của Sa sút trí tuệ, đặc biệt là bệnh Alzeimer.
Bình luận (0)
Gửi bạn bè
Bản in
Edit
